Rất nhiều người dựa theo những hiểu biết chung chung khi lựa chọn chế độ ăn uống và thực phẩm cho thú cưng. Nhưng trên thực tế, rất nhiều điều chúng ta “biết” về dinh dưỡng cho thú cưng lại không thực sự chính xác, và việc đưa ra thực đơn dựa trên những tin đồn thiếu căn cứ và thiếu thông tin chính xác có thể gây hại cho thú cưng nhà bạn.
Hiểu lầm 1: Thức ăn khô có khả năng giúp thú cưng phòng các bệnh răng miệng tốt hơn đồ hộp hoặc đồ ăn bán ẩm
Thức ăn khô có thể có tác dụng tốt hơn đồ ăn đóng hộp hoặc bán ẩm trong việc làm sạch các bề mặt răng. Tuy nhiên, bên cạnh việc thức ăn khô hay ướt thì vẫn còn một số khía cạnh quan trọng khác cần xem xét.
Ngoài kết cấu của đồ ăn, thành phần dinh dưỡng cũng là một nhân tố quan trọng trong vấn đề về răng miệng. Một số nhân tố cần xem xét khác bao gồm giống, tuổi tác, tình trạng miễn dịch, hành vi nhai, câu trúc răng miệng...
Chỉ những loại thực phẩm được Hội đồng Sức khỏe Nha Khoa Thú Y dán nhãn cấp phép mới được chứng minh là có tác dụng hỗ trợ sức khỏe răng miệng. Bạn nên tìm nhãn trên đồ ăn khi lên thực đơn để bảo vệ sức khỏe răng miệng cho thú cưng.
Hiểu lầm 2: Đồ ăn tự chế biến tại nhà thì tốt cho sức khỏe và giàu dinh dưỡng hơn đồ chế biến sẵn
Đồ ăn tại nhà thường ít khi đẩy đủ và cân bằng về dưỡng chất trừ khi được chế biến dựa theo công thức của một chuyên gia dinh dưỡng, Thành phần dinh dưỡng trong bất kỳ một khẩu phần ăn nào - kể cả đồ tự chế biến tại nhà - đều phụ thuộc vào công thức chế biến ra sao, thành phần dưỡng chất trong các nguyên liệu và cách người chủ chuẩn bị bữa ăn. Đồ ăn tự chế biến tại nhà cũng có thể bị ô nhiễm và nhiễm vi khuẩn nếu người chủ không cẩn thận khi thao tác. Chế biến đồ ăn cho thú nuôi cũng cần cẩn thận như chế biến cho chính mình vậy.
Thực phẩm bán sẵn được các cơ quan có thẩm quyền quy định là đảm bảo về chất lượng và phương pháp chế biến có thể làm giảm nguy cơ bệnh tật từ nhiễm khuẩn cũng như đảm bảo một thành phần dinh dưỡng dưỡng đầy đủ và hữu ích về mặt sinh học.
Hiểu lầm 3: Bạn cần cho thú cưng uống viên bổ sung nếu ăn đồ ăn bán sẵn do nhiều dưỡng chất bị mất trong quá trình chế biến
Nếu loại thức ăn thú cưng đang dùng đã thông qua kiểm định của Hiệp hội kiểm soát thức ăn vật nuôi Mỹ thì bạn không cần cho cún uống thêm viên bổ sung nào cả. Đồ ăn chế biển sẵn có công thức hoàn chỉnh và cân đối với đẩy đủ các dưỡng chất cần thiết cho chó mèo và được chứng minh là có tác dụng về mặt sinh học.
Nhiệt độ trong quá trình chế biến có thể là tác nhân làm phân hủy một số vitamin, nhưng lượng vitamin mất đi trong quá trình sản phẩm được bán hoặc cất trong kho còn nhiều hơn. Tuy nhiên, hầu hết các loại vitamin chỉ bị phân hủy một phần, và các nhà sản xuất thức ăn thú nuôi biết chính xác là họ cần thêm bao nhiêu vitamin vào trong quá trình sản xuất để bù cho phần có thể bị mất đi.
Trên thực tế, sản phẩm thức ăn thú cưng hoàn thiện sẽ có lượng vitamin cao gấp từ 5 - 10 lần so với yêu cầu. Thêm vào đó, quá trình chế biến cũng không làm mất đi các khoáng chất, thậm chí còn hỗ trợ quá trình hấp thu hơn do thức ăn sau khi chế biến dễ tiêu hóa hơn. Chính vì vậy, việc cho thú cưng uống viên bổ sung là không cần thiết. Hầu hết các loại dưỡng chất bổ sung chỉ chứa một phần dinh dưỡng nhỏ, không đáp ứng hết nhu cầu hàng ngày hay có tác dụng chữa bệnh cho thú cưng.
Hiểu lầm 4: Chất bảo quản là nguyên nhân gây ung thư và nhiều loại bệnh tật khác
Hiện chưa có một bằng chứng khoa học nào chắc chắn về việc chất bảo quản gây ung thư. Thậm chí thực tế có thể là ngược lại, chính các chất bảo quản có khả năng ngăn chặn sự hình thành của các tác nhân gây ung thư trong thực phẩm.
Thức ăn cho thú cưng có chứa nhiều chất béo và vitamin tan trong chất béo. Những thành phần này nhanh chóng bị oxi hóa khi tiếp xúc với không khí. Chất béo sau khi bị oxi hóa sẽ tạo ra các peroxit, loại hợp chất độc hại có khả năng phá vỡ màng tế bào. Các chất bảo quản ngăn ngừa quá trình oxi hóa chất béo vào các vitamin khi đồ ăn tiếp xúc với không khí.
Hiểu lầm 5: Cung cấp canxi sẽ giúp ngăn ngừa các bệnh trong quá trình phát triển xương ở các giống chó lớn
Trên thực tế, dư thừa canxi thực sự là một nguyên nhân dẫn đến các bệnh lý trong quá trình phát triển định hình xương ở các giống chó khổng lồ. Một thì nghiệm đã cho một lứa chó con dòng Great Dane ăn canxi với tỷ lệ lần lượt là 1%, 2%, 3%, và chia nhóm có hoặc không bổ sung thêm phốt pho. Một thực tế không hay là những chú chó có khẩu phần trên 3% canxi có tỷ lệ mắc các dị tật về xương nghiêm trọng hơn những chú chó ăn ít hơn 2% canxi, bất kể tỷ lệ giữa canxi và phốt pho là bao nhiêu.
Các khẩu phần ăn chứa khoảng trên dưới 1% canxi là đủ cho nhu cầu phát triển của cún con. Việc uống bổ sung canxi trong quá trình trưởng thành là không cần thiết. Thậm chí nếu tỷ lệ này cao trên 3% tổng chế độ dinh dưỡng, nó sẽ có hại đến quá trình định hình xương.
Hiểu lầm 6: Cung cấp vitamin C sẽ giúp ngăn ngừa các bệnh trong quá trình phát triển xương ở các giống chó lớn
Vitamin C đóng vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình tổng hợp collagen, nhân tố hình thành mô tế bào phổ biến nhất trong cơ thể. Tuy nhiên loài chó không có yêu cầu gì đặc biệt về vitamin C trong khẩu phần hàng ngày, vì chúng có thể tổng hợp chất này glucose có trong gan.
Khẩu phần ăn không có vitamin C kéo dài trong 150 ngày không gây ảnh hưởng gì nghiêm trọng tới quá trình phát triển hay hình thành cấu trúc xương. Ngược lại, chưa có nghiên cứu khoa học nào chứng mình được việc bổ sung vitamin C liều cao trong quá trình phát triển có lợi cho các động vật có nguy cơ bị bệnh về xương.
Hiểu lầm 7: Thiến làm cho vật nuôi tăng cân và trở nên béo phì
Trong thời gian vài tháng sau khi thiến chó hoặc mèo, tỷ lệ trao đổi chất bắt đầu giảm và vì thế, nhu cầu năng lượng dự trữ cùng giảm xuống. Tuy nhiên, hầu hết chủ nuôi vẫn cho chúng ăn đồ ăn bình thường, với cùng lượng đồ ăn và cách thức trước đây. Hậu quả là rất nhanh sau ca tiểu phẫu, thú cưng tiêu thụ lượng calo nhiều hơn nhu cầu để có một cơ thể cân đối.
Đúng là có sự liên hệ giữa thiến và béo phì, nhưng nếu khẩu phần ăn sau phẫu thuật được điều chỉnh cắt giảm lượng calo nạp vào, thú cưng có thể tránh được béo phì.
Hiểu lầm 8: Thú cưng cần được ăn xương và đồ ăn thô như những gì chúng ăn trong “tự nhiên hoang dã”
Việc ăn xương dù là đồ sống hay nấu chín cũng có thể gây thủng ruột và thực quản, viêm phúc mạc do nhiễm khuẩn và thậm chí tử vong với bất kỳ chú chó nào. Theo một nghiên cứu lâm sàng được thực hiện riêng biệt trên 90 trường hợp, xương chiếm tỷ lệ cao nhất (65 - 80%) trong số các dị vật bị tìm thấy mắc ở giữa tim và màng trong thực quản [J trong cuốn Nghiên cứu các loài thú nhỏ 1985 (26);521]. Để cứu sống những trường hợp này cần được can thiệp bởi các phương pháp điều trị y tế và phẫu thuật chuyên sâu. Tắc nghẽn trong thực quản có thể còn gây ra hậu quả tồi tệ hơn vì việc phẫu thuật phải thông qua ngực. Trong khi nguy cơ bệnh tật và tử vong là có thật, thì trên thực tế việc cho thú cưng ăn xương lại không có một giá trị gì về dinh dưỡng.
Không có một bằng chứng nào về dinh dưỡng cho thấy đồ ăn thô tốt hơn đồ ăn đã qua chế biến, nhưng nguy cơ bệnh tật và tử vong là có thật. Chó mèo dễ bị bệnh khi ăn xương và chết vì nhiễm trùng. Vi khuẩn và các độc tố của các vi khuẩn, nấm mốc, và các chất ô nhiễm khác gây ra bệnh tật. Những động vật tự do dạo chơi kiếm ăn hoặc ăn đồ thô có nguy cơ cao bị nhiễm bệnh từ thực phẩm mà trong đó nôn mửa và tiêu chảy là dấu hiệu đầu tiên dễ nhận biết nhất. Tuy nhiên, nghiêm trọng hơn, tình trạng rối loạn gan, máu và hệ thống thần kinh, tổn thương thận và lở loét trên da cũng có thể xảy ra.
Hiểu lầm 1: Thức ăn khô có khả năng giúp thú cưng phòng các bệnh răng miệng tốt hơn đồ hộp hoặc đồ ăn bán ẩm
Thức ăn khô có thể có tác dụng tốt hơn đồ ăn đóng hộp hoặc bán ẩm trong việc làm sạch các bề mặt răng. Tuy nhiên, bên cạnh việc thức ăn khô hay ướt thì vẫn còn một số khía cạnh quan trọng khác cần xem xét.
Ngoài kết cấu của đồ ăn, thành phần dinh dưỡng cũng là một nhân tố quan trọng trong vấn đề về răng miệng. Một số nhân tố cần xem xét khác bao gồm giống, tuổi tác, tình trạng miễn dịch, hành vi nhai, câu trúc răng miệng...
Chỉ những loại thực phẩm được Hội đồng Sức khỏe Nha Khoa Thú Y dán nhãn cấp phép mới được chứng minh là có tác dụng hỗ trợ sức khỏe răng miệng. Bạn nên tìm nhãn trên đồ ăn khi lên thực đơn để bảo vệ sức khỏe răng miệng cho thú cưng.
Hiểu lầm 2: Đồ ăn tự chế biến tại nhà thì tốt cho sức khỏe và giàu dinh dưỡng hơn đồ chế biến sẵn
Đồ ăn tại nhà thường ít khi đẩy đủ và cân bằng về dưỡng chất trừ khi được chế biến dựa theo công thức của một chuyên gia dinh dưỡng, Thành phần dinh dưỡng trong bất kỳ một khẩu phần ăn nào - kể cả đồ tự chế biến tại nhà - đều phụ thuộc vào công thức chế biến ra sao, thành phần dưỡng chất trong các nguyên liệu và cách người chủ chuẩn bị bữa ăn. Đồ ăn tự chế biến tại nhà cũng có thể bị ô nhiễm và nhiễm vi khuẩn nếu người chủ không cẩn thận khi thao tác. Chế biến đồ ăn cho thú nuôi cũng cần cẩn thận như chế biến cho chính mình vậy.
Thực phẩm bán sẵn được các cơ quan có thẩm quyền quy định là đảm bảo về chất lượng và phương pháp chế biến có thể làm giảm nguy cơ bệnh tật từ nhiễm khuẩn cũng như đảm bảo một thành phần dinh dưỡng dưỡng đầy đủ và hữu ích về mặt sinh học.
Hiểu lầm 3: Bạn cần cho thú cưng uống viên bổ sung nếu ăn đồ ăn bán sẵn do nhiều dưỡng chất bị mất trong quá trình chế biến
Nếu loại thức ăn thú cưng đang dùng đã thông qua kiểm định của Hiệp hội kiểm soát thức ăn vật nuôi Mỹ thì bạn không cần cho cún uống thêm viên bổ sung nào cả. Đồ ăn chế biển sẵn có công thức hoàn chỉnh và cân đối với đẩy đủ các dưỡng chất cần thiết cho chó mèo và được chứng minh là có tác dụng về mặt sinh học.
Nhiệt độ trong quá trình chế biến có thể là tác nhân làm phân hủy một số vitamin, nhưng lượng vitamin mất đi trong quá trình sản phẩm được bán hoặc cất trong kho còn nhiều hơn. Tuy nhiên, hầu hết các loại vitamin chỉ bị phân hủy một phần, và các nhà sản xuất thức ăn thú nuôi biết chính xác là họ cần thêm bao nhiêu vitamin vào trong quá trình sản xuất để bù cho phần có thể bị mất đi.
Trên thực tế, sản phẩm thức ăn thú cưng hoàn thiện sẽ có lượng vitamin cao gấp từ 5 - 10 lần so với yêu cầu. Thêm vào đó, quá trình chế biến cũng không làm mất đi các khoáng chất, thậm chí còn hỗ trợ quá trình hấp thu hơn do thức ăn sau khi chế biến dễ tiêu hóa hơn. Chính vì vậy, việc cho thú cưng uống viên bổ sung là không cần thiết. Hầu hết các loại dưỡng chất bổ sung chỉ chứa một phần dinh dưỡng nhỏ, không đáp ứng hết nhu cầu hàng ngày hay có tác dụng chữa bệnh cho thú cưng.
Hiểu lầm 4: Chất bảo quản là nguyên nhân gây ung thư và nhiều loại bệnh tật khác
Hiện chưa có một bằng chứng khoa học nào chắc chắn về việc chất bảo quản gây ung thư. Thậm chí thực tế có thể là ngược lại, chính các chất bảo quản có khả năng ngăn chặn sự hình thành của các tác nhân gây ung thư trong thực phẩm.
Thức ăn cho thú cưng có chứa nhiều chất béo và vitamin tan trong chất béo. Những thành phần này nhanh chóng bị oxi hóa khi tiếp xúc với không khí. Chất béo sau khi bị oxi hóa sẽ tạo ra các peroxit, loại hợp chất độc hại có khả năng phá vỡ màng tế bào. Các chất bảo quản ngăn ngừa quá trình oxi hóa chất béo vào các vitamin khi đồ ăn tiếp xúc với không khí.
Hiểu lầm 5: Cung cấp canxi sẽ giúp ngăn ngừa các bệnh trong quá trình phát triển xương ở các giống chó lớn
Trên thực tế, dư thừa canxi thực sự là một nguyên nhân dẫn đến các bệnh lý trong quá trình phát triển định hình xương ở các giống chó khổng lồ. Một thì nghiệm đã cho một lứa chó con dòng Great Dane ăn canxi với tỷ lệ lần lượt là 1%, 2%, 3%, và chia nhóm có hoặc không bổ sung thêm phốt pho. Một thực tế không hay là những chú chó có khẩu phần trên 3% canxi có tỷ lệ mắc các dị tật về xương nghiêm trọng hơn những chú chó ăn ít hơn 2% canxi, bất kể tỷ lệ giữa canxi và phốt pho là bao nhiêu.
Các khẩu phần ăn chứa khoảng trên dưới 1% canxi là đủ cho nhu cầu phát triển của cún con. Việc uống bổ sung canxi trong quá trình trưởng thành là không cần thiết. Thậm chí nếu tỷ lệ này cao trên 3% tổng chế độ dinh dưỡng, nó sẽ có hại đến quá trình định hình xương.
Hiểu lầm 6: Cung cấp vitamin C sẽ giúp ngăn ngừa các bệnh trong quá trình phát triển xương ở các giống chó lớn
Vitamin C đóng vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình tổng hợp collagen, nhân tố hình thành mô tế bào phổ biến nhất trong cơ thể. Tuy nhiên loài chó không có yêu cầu gì đặc biệt về vitamin C trong khẩu phần hàng ngày, vì chúng có thể tổng hợp chất này glucose có trong gan.
Khẩu phần ăn không có vitamin C kéo dài trong 150 ngày không gây ảnh hưởng gì nghiêm trọng tới quá trình phát triển hay hình thành cấu trúc xương. Ngược lại, chưa có nghiên cứu khoa học nào chứng mình được việc bổ sung vitamin C liều cao trong quá trình phát triển có lợi cho các động vật có nguy cơ bị bệnh về xương.
Hiểu lầm 7: Thiến làm cho vật nuôi tăng cân và trở nên béo phì
Trong thời gian vài tháng sau khi thiến chó hoặc mèo, tỷ lệ trao đổi chất bắt đầu giảm và vì thế, nhu cầu năng lượng dự trữ cùng giảm xuống. Tuy nhiên, hầu hết chủ nuôi vẫn cho chúng ăn đồ ăn bình thường, với cùng lượng đồ ăn và cách thức trước đây. Hậu quả là rất nhanh sau ca tiểu phẫu, thú cưng tiêu thụ lượng calo nhiều hơn nhu cầu để có một cơ thể cân đối.
Đúng là có sự liên hệ giữa thiến và béo phì, nhưng nếu khẩu phần ăn sau phẫu thuật được điều chỉnh cắt giảm lượng calo nạp vào, thú cưng có thể tránh được béo phì.
Hiểu lầm 8: Thú cưng cần được ăn xương và đồ ăn thô như những gì chúng ăn trong “tự nhiên hoang dã”
Việc ăn xương dù là đồ sống hay nấu chín cũng có thể gây thủng ruột và thực quản, viêm phúc mạc do nhiễm khuẩn và thậm chí tử vong với bất kỳ chú chó nào. Theo một nghiên cứu lâm sàng được thực hiện riêng biệt trên 90 trường hợp, xương chiếm tỷ lệ cao nhất (65 - 80%) trong số các dị vật bị tìm thấy mắc ở giữa tim và màng trong thực quản [J trong cuốn Nghiên cứu các loài thú nhỏ 1985 (26);521]. Để cứu sống những trường hợp này cần được can thiệp bởi các phương pháp điều trị y tế và phẫu thuật chuyên sâu. Tắc nghẽn trong thực quản có thể còn gây ra hậu quả tồi tệ hơn vì việc phẫu thuật phải thông qua ngực. Trong khi nguy cơ bệnh tật và tử vong là có thật, thì trên thực tế việc cho thú cưng ăn xương lại không có một giá trị gì về dinh dưỡng.
Không có một bằng chứng nào về dinh dưỡng cho thấy đồ ăn thô tốt hơn đồ ăn đã qua chế biến, nhưng nguy cơ bệnh tật và tử vong là có thật. Chó mèo dễ bị bệnh khi ăn xương và chết vì nhiễm trùng. Vi khuẩn và các độc tố của các vi khuẩn, nấm mốc, và các chất ô nhiễm khác gây ra bệnh tật. Những động vật tự do dạo chơi kiếm ăn hoặc ăn đồ thô có nguy cơ cao bị nhiễm bệnh từ thực phẩm mà trong đó nôn mửa và tiêu chảy là dấu hiệu đầu tiên dễ nhận biết nhất. Tuy nhiên, nghiêm trọng hơn, tình trạng rối loạn gan, máu và hệ thống thần kinh, tổn thương thận và lở loét trên da cũng có thể xảy ra.