Liên quan đến 3 bệnh nhân vừa được phát hiện bị ngộ độc chất botulinum ở Thành phố Thủ Đức trong hoàn cảnh hết thuốc đặc hiệu giải độc tố này. Vậy phải điều trị cho bệnh nhân như thế nào? Cách để tránh ngộ độc chất botulinum… đang là chủ đề được nhiều đọc giả quan tâm.
Theo Bác sĩ Lê Quốc Hùng, Trưởng Khoa Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Chợ Rẫy (Thành phố Hồ Chí Minh) chia sẻ các thông tin liên quan đến việc ngộ độc botulinum này.
Phóng viên: Hiện thuốc đặc hiệu giải độc botulinum cũng đang hết và rất hiếm, bác sĩ có thể cho biết thêm về việc điều trị cho các ca bệnh bị ngộ độc botulinum sẽ được thực hiện ra sao, gặp những khó khăn gì?
Bác sĩ Lê Quốc Hùng, Trưởng Khoa Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Chợ Rẫy (Thành phố Hồ Chí Minh): Hiện thuốc đặc hiệu giải độc botulinum đã hết. Vấn đề này thực sự là rất đáng tiếc cho bệnh nhân và cũng là bài toán khó cho các bác sĩ điều trị. Nếu như người bệnh bị ngộ độc botulinum mà may mắn được dùng thuốc đặc hiệu giải độc sớm thì chỉ cần trong vòng từ 48 đến 72 tiếng là bệnh nhân đã không cần phải thở máy, đã có khả năng thoát khỏi tình trạng bị liệt.
Trong trường hợp, bắt đầu thở máy sớm sau khi ngộ độc là 1 đến 2 ngày thì trong khoảng thời gian trung bình khoảng từ 5 ngày 7 ngày bệnh nhân đã bắt đầu hồi phục và có thể cai được máy thở, tập các bài tập vật lý trị liệu để sớm quay về với cuộc sống bình thường, sức khỏe dần ổn định trở lại.
Nếu trong trường hợp không có thuốc giải độc cũng phải có phương pháp điều trị hỗ trợ, chủ yếu là thở máy và nuôi dưỡng. Vì chất độc botulinum sẽ làm tổn thương lên hệ thần kinh dẫn tới bị liệt cơ. Khi người bệnh bị liệt cơ thì sẽ không thể tự thở được và dẫn tới tử vong.
Trước đây, lúc chưa có máy thở giúp hỗ trợ xâm lấn đường hô hấp thì bệnh nhân tử vong rất dễ. Nhưng hiện nay khi có các thiết bị hỗ trợ như thở máy thì việc điều trị sẽ trở nên dễ dàng hơn. Tuy nhiên, kết quả cũng không thể bằng là sử dụng thuốc.
Khi không có thuốc, bệnh nhân rơi vào tình trạng bị liệt cơ, phải thở máy, vậy thời gian bệnh nhân có thể phục hồi là bao lâu, thưa bác sĩ?
Vào năm 2020, chúng tôi đã từng điều trị cho bệnh nhân bị ngộ độc botulinum nếu không có thuốc giải độc thì thời gian bệnh nhân phải thở máy kéo dài từ 3 đến 6 tháng. Khi bệnh nhân thở máy có nhiều biến chứng có thể xảy ra như nhiễm trùng đường hô hấp thứ phát.
Thêm vào đó, do phải đặt ống trực tiếp vào phổi thông qua máy thở nên các hàng rào bảo vệ tự nhiên của đường thở bị phá vỡ. Điều này có thể dẫn đến tình trạng nhiễm trùng thứ phát.
Hơn nữa do phải thở máy trong thời gian dài nên những biến chứng về chứng suy dinh dưỡng có thể bị liệt hoàn toàn. Khi chứng xảy ra do bệnh nhân thở máy lâu ngày, các bác sĩ điều trị sẽ phải đối diện với rất nhiều bài toán khó trong quá trình theo dõi và điều trị cho bệnh nhân.
Chất độc botulinum được sản sinh ra như thế nào?
Nguyên nhân gây ra bệnh này là do vi khuẩn botulinum gây ra. Vi khuẩn này sinh sống trong điều kiện môi trường yếm khí. Trong môi trường bình thường vi khuẩn này không thể sống được do có hàm lượng oxy cao. Nhưng nó lại có khả năng thích nghi cao và tạo ra các bào tử. Các bào tử lại tạo ra vỏ bọc giúp nó ngủ đông, không cần hoạt động và không chết. Vi khuẩn này có mặt ở khắp mọi nơi và nhiều nhất là ở trong đất cát.
Bên cạnh đó, một số hoạt động của con người có thể làm cho loại vi khuẩn này từ mặt đất phát tán bay lơ lửng ở trong không khí. May mắn là khi loại vi khuẩn này có trong không khí sẽ không thể phát triển được nên dù cho có lỡ hít phải cũng sẽ không bị nhiễm bệnh. Nhưng khi chúng được ở điều kiện môi trường yếm khí nó sẽ lại tái hoạt trở lại. Chúng sẽ bắt đầu phá bao bào tử để sản sinh ra một loại chất độc gọi là chất độc botulinum.
Vì vậy, tất cả các thức ăn khi chúng ta chế biến, đóng hộp, bao kín, đóng gói… khi không có oxy thì rất thuận lợi cho nó phát triển. Như vậy, xác suất chúng ta nhiễm độc là rất cao.
Làm sao mới có thể phòng ngộ độc botulinum, thưa bác sĩ?
Có 3 giai đoạn trong việc phòng chống ngộ độc botulinum.
Thứ nhất, khi chế biến các loại thực phẩm tươi sống hoặc làm các loại thức ăn đóng lọ, chai thì phải làm trong môi trường vệ sinh.
Thứ 2, điều kiện môi trường yếm khí rất thuận lợi cho vi khuẩn tái hoạt, vì vậy không nên đóng kín nếu không có kỹ thuật, tay nghề tốt.
Thứ 3, là giai đoạn sử dụng thực phẩm. Các nhà sản xuất sẽ đưa ra những hạn dùng đảm bảo rằng khoảng thời gian đó vi khuẩn không phát triển. Vì vậy, người tiêu dùng không ăn thực phẩm quá hạn sử dụng.
Ngoài ra, bạn cũng có thể chế biến thức ăn từ 10-15 phút trong 100 độ sẽ hạn chế được chất độc botulinum và giảm khả năng bị ngộ độc.
Xem thêm: https://trangtinmang.com/bi-ngo-doc-botulinum-se-nguy-hiem-the-nao-khi-khong-co-thuoc-giai-thi-phai-dieu-tri-nhu-the-nao.html
Theo Bác sĩ Lê Quốc Hùng, Trưởng Khoa Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Chợ Rẫy (Thành phố Hồ Chí Minh) chia sẻ các thông tin liên quan đến việc ngộ độc botulinum này.
Phóng viên: Hiện thuốc đặc hiệu giải độc botulinum cũng đang hết và rất hiếm, bác sĩ có thể cho biết thêm về việc điều trị cho các ca bệnh bị ngộ độc botulinum sẽ được thực hiện ra sao, gặp những khó khăn gì?
Bác sĩ Lê Quốc Hùng, Trưởng Khoa Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Chợ Rẫy (Thành phố Hồ Chí Minh): Hiện thuốc đặc hiệu giải độc botulinum đã hết. Vấn đề này thực sự là rất đáng tiếc cho bệnh nhân và cũng là bài toán khó cho các bác sĩ điều trị. Nếu như người bệnh bị ngộ độc botulinum mà may mắn được dùng thuốc đặc hiệu giải độc sớm thì chỉ cần trong vòng từ 48 đến 72 tiếng là bệnh nhân đã không cần phải thở máy, đã có khả năng thoát khỏi tình trạng bị liệt.
Trong trường hợp, bắt đầu thở máy sớm sau khi ngộ độc là 1 đến 2 ngày thì trong khoảng thời gian trung bình khoảng từ 5 ngày 7 ngày bệnh nhân đã bắt đầu hồi phục và có thể cai được máy thở, tập các bài tập vật lý trị liệu để sớm quay về với cuộc sống bình thường, sức khỏe dần ổn định trở lại.
Nếu trong trường hợp không có thuốc giải độc cũng phải có phương pháp điều trị hỗ trợ, chủ yếu là thở máy và nuôi dưỡng. Vì chất độc botulinum sẽ làm tổn thương lên hệ thần kinh dẫn tới bị liệt cơ. Khi người bệnh bị liệt cơ thì sẽ không thể tự thở được và dẫn tới tử vong.
Trước đây, lúc chưa có máy thở giúp hỗ trợ xâm lấn đường hô hấp thì bệnh nhân tử vong rất dễ. Nhưng hiện nay khi có các thiết bị hỗ trợ như thở máy thì việc điều trị sẽ trở nên dễ dàng hơn. Tuy nhiên, kết quả cũng không thể bằng là sử dụng thuốc.
Khi không có thuốc, bệnh nhân rơi vào tình trạng bị liệt cơ, phải thở máy, vậy thời gian bệnh nhân có thể phục hồi là bao lâu, thưa bác sĩ?
Vào năm 2020, chúng tôi đã từng điều trị cho bệnh nhân bị ngộ độc botulinum nếu không có thuốc giải độc thì thời gian bệnh nhân phải thở máy kéo dài từ 3 đến 6 tháng. Khi bệnh nhân thở máy có nhiều biến chứng có thể xảy ra như nhiễm trùng đường hô hấp thứ phát.
Thêm vào đó, do phải đặt ống trực tiếp vào phổi thông qua máy thở nên các hàng rào bảo vệ tự nhiên của đường thở bị phá vỡ. Điều này có thể dẫn đến tình trạng nhiễm trùng thứ phát.
Hơn nữa do phải thở máy trong thời gian dài nên những biến chứng về chứng suy dinh dưỡng có thể bị liệt hoàn toàn. Khi chứng xảy ra do bệnh nhân thở máy lâu ngày, các bác sĩ điều trị sẽ phải đối diện với rất nhiều bài toán khó trong quá trình theo dõi và điều trị cho bệnh nhân.
Chất độc botulinum được sản sinh ra như thế nào?
Nguyên nhân gây ra bệnh này là do vi khuẩn botulinum gây ra. Vi khuẩn này sinh sống trong điều kiện môi trường yếm khí. Trong môi trường bình thường vi khuẩn này không thể sống được do có hàm lượng oxy cao. Nhưng nó lại có khả năng thích nghi cao và tạo ra các bào tử. Các bào tử lại tạo ra vỏ bọc giúp nó ngủ đông, không cần hoạt động và không chết. Vi khuẩn này có mặt ở khắp mọi nơi và nhiều nhất là ở trong đất cát.
Bên cạnh đó, một số hoạt động của con người có thể làm cho loại vi khuẩn này từ mặt đất phát tán bay lơ lửng ở trong không khí. May mắn là khi loại vi khuẩn này có trong không khí sẽ không thể phát triển được nên dù cho có lỡ hít phải cũng sẽ không bị nhiễm bệnh. Nhưng khi chúng được ở điều kiện môi trường yếm khí nó sẽ lại tái hoạt trở lại. Chúng sẽ bắt đầu phá bao bào tử để sản sinh ra một loại chất độc gọi là chất độc botulinum.
Vì vậy, tất cả các thức ăn khi chúng ta chế biến, đóng hộp, bao kín, đóng gói… khi không có oxy thì rất thuận lợi cho nó phát triển. Như vậy, xác suất chúng ta nhiễm độc là rất cao.
Làm sao mới có thể phòng ngộ độc botulinum, thưa bác sĩ?
Có 3 giai đoạn trong việc phòng chống ngộ độc botulinum.
Thứ nhất, khi chế biến các loại thực phẩm tươi sống hoặc làm các loại thức ăn đóng lọ, chai thì phải làm trong môi trường vệ sinh.
Thứ 2, điều kiện môi trường yếm khí rất thuận lợi cho vi khuẩn tái hoạt, vì vậy không nên đóng kín nếu không có kỹ thuật, tay nghề tốt.
Thứ 3, là giai đoạn sử dụng thực phẩm. Các nhà sản xuất sẽ đưa ra những hạn dùng đảm bảo rằng khoảng thời gian đó vi khuẩn không phát triển. Vì vậy, người tiêu dùng không ăn thực phẩm quá hạn sử dụng.
Ngoài ra, bạn cũng có thể chế biến thức ăn từ 10-15 phút trong 100 độ sẽ hạn chế được chất độc botulinum và giảm khả năng bị ngộ độc.
Xem thêm: https://trangtinmang.com/bi-ngo-doc-botulinum-se-nguy-hiem-the-nao-khi-khong-co-thuoc-giai-thi-phai-dieu-tri-nhu-the-nao.html